Vereniging Maatschappij Arti et Amicitiae

Arti et Amicitiae betekent kunst en vriendschap. Het is de naam van de grootste vereniging van beeldend kunstenaars en kunstliefhebbers van Nederland. Ook het imposante gebouw aan het Rokin waarin de vereniging huist draagt die naam.
Het ledenbestand bestaat uit ambitieuze spelers uit de kunstwereld en het culturele, maatschappelijke en zakelijke leven. Lid worden van Arti is dé manier om uw netwerk uit te breiden. Kunstenaars ontmoeten er hun collega’s en publiek. En wie geïnteresseerd is in beeldende kunst vindt er gelijkgestemden.

Het kloppend hart van Arti is de sociëteit, met het karakteristieke, door Berlage ontworpen, meubilair. Een uitstekende plek om rustig te werken en te lunchen met vrienden of (zaken)relaties. Er kan uiteraard gratis van wifi gebruik worden gemaakt. Gesprekken met andere leden ontstaan aan de bar, aan de leestafel of rond het biljart, onder het genot van een goede maaltijd of tijdens de diverse activiteiten.

In Arti & Amicitiae komen heden en verleden, cultuur en maatschappij samen. Arti vormt een rustpunt midden in de drukke stad. In de ruimte is het roemruchte verleden van de maatschappij voelbaar. Moderne kunst steekt opvallend af tegen het klassieke decor. Op een mooie dag staan de deuren open en waaien stadsgeluiden de sfeervolle zaal in.

Geschiedenis en gebouw

In 1839 ontstond het idee voor Arti & Amicitiae in de dierentuin Artis. Natura Artis Magistra, een particulier initiatief van beoefenaars van de natuurwetenschappen, opende een gebouw voor de collectie opgezette dieren. Iedereen die er in Amsterdam toe deed was uitgenodigd. Deze opening bracht twee bezoekers, architect Tetar van Elven en graveur Taurel, op het idee dat ook kunstenaars zich zouden kunnen verenigen.
Samen met de schilders Pieneman en Kruseman en de beeldhouwer Royer richtten zij Arti & Amicitiae op. Allen waren op dat moment zeer succesvolle kunstenaars en waren aangesteld als directeur bij de academie door Willem I.

Op 3 december 1839 werd de vereniging officieel opgericht in koffiehuis de Karseboom in de Kalverstraat. De oprichters hadden drie doelen voor ogen: bevordering van de kunsten, verbetering van de sociale en economische positie en verbroedering van kunstenaars. ‘Kunst en vriendschap’ was de spreuk waarmee genodigden die vergadering konden bijwonen. De leus van de vereniging werd ‘gelijkheid, openhartigheid en vrolijkheid.’

De beeldhouwer Franz Stracké vervaardigde in 1855 in opdracht van het toenmalige bestuur vier twee meter hoge beelden van geschilderd grenenhout voor de nieuwe gevel, symbolen van de bouwkunst, beeldhouwkunst, schilderkunst en graveerkunst. Tijdens de restauratiewerkzaamheden rond 1963 werden ze van de gevel gehaald, omdat ze teveel beschadigd raakten. Piet Kuster voerde de intensieve restauratie uit, die acht jaar duurde, waarna de beelden een plek kregen in de sociëteit. De huidige beelden die de gevel sieren zijn in 1989 gemaakte afgietsels in gepatineerd brons.

De symmetrische, gepleisterde voorgevel is verdeeld in zeven traveeën, een vroeg voorbeeld van het eclecticisme in Amsterdam, en wordt bekroond met een fronton, waarin een zandstenen gevleugelde ossenkop is aangebracht. De ossenkop is het embleem van Arti en symbool van de evangelist Lucas, patroonheilige van de schilderkunst.

Arti was de eerste vereniging in Nederland waarin beeldende kunstenaars het voor het zeggen hadden. Het statige gebouw weerspiegelt de verbetering van de status van kunstenaars in de 19e eeuw.

In 1893/94 werd de indeling van het gebouw gewijzigd onder leiding van H.P. Berlage en A.C. Bleys. De sociëteit op de begane grond dateert uit die tijd, de in zeventiende eeuwse stijl uitgevoerde schouw is een ontwerp van Bleys. Het in vakken verdeelde houtenplafond is met ornamenten beschilderd. Het trappenhuis en de hal zijn grotendeels ontworpen door Berlage, evenals het gevarieerde meubilair in de sociëteit, dat tot op de dag van vandaag dagelijks gebruikt wordt. Het baldakijn-achtige houten plafond in hettrappenhuis is in gedecoreerde vakken verdeeld.

De hoofdingang werd naar het Spui verplaatst en pas bij de verbouwing in 1962/64 kwam de hoofdingang weer aan het Rokin. Sindsdien is het aanzicht van Arti tot op heden niet veranderd.

 

Visie Arti et Amicitiae

Vereniging van beeldend kunstenaars
Maatschappij Arti et Amicitiae
Onafhankelijke aanjager in het kunstenveld van Amsterdam.

Identiteit
Arti is van en voor kunstenaars – de oudste vereniging in Nederland waar beeldende kunstenaars het voor het zeggen hebben. Arti staat voor eenheid in verscheidenheid. We omarmen de vruchtbare tegenstellingen die bij onze identiteit als generatie- en mediumoverstijgend platform horen. Arti schakelt traditie aan experiment, lokaal aan kosmopolitisch en het inclusieve aan het exclusieve. Nieuwsgierigheid, vriendschap en verbinding zijn leidend. Arti is een even vitale als stabiele factor in een instabiele (kunst)wereld.

Kunst
Arti neemt het voortouw met de ontwikkeling van een actueel, experimenteel, spraakmakend tentoonstellingsprogramma. Daarin spelen zowel het lokale als het mondiale een grote rol. Arti is als kunstgemeenschap op zoek naar authentieke kunstenaars die zich bewust zijn van hun wortels en hun identiteit. Kunstenaars die de vrijheid zoeken om hun eigen context te scheppen en hun eigen koers uit te zetten.
Arti streeft naar diversiteit op meerdere fronten: de herkomst van de exposerende kunstenaars, de multidisciplinaire aanpak van exposities en de variëteit aan contexten waarbinnen kunst tot stand komt.

Ontmoeting
De sociëteit is de ontmoetingsruimte voor activiteiten, tentoonstellingen en feesten. Een warme, gastvrije plek met een goede en betaalbare keuken voor lunch en diner. Ideaal voor overleg, discussie en filosofische verdieping met betrekking tot kunst in de breedste zin van het woord.

Belangenbehartiging
Arti streeft ernaar als belangenbehartiger voor kunstenaars op te treden. Bijvoorbeeld door zich in het politieke debat over de rol van kunst in de samenleving te mengen, leden met verschillende expertises aan elkaar te koppelen, een spreekuur te houden voor vragen over de beroepspraktijk, leden op weg te helpen met subsidieaanvragen en contacten onderling te bevorderen. Arti werkt graag samen met collega-kunstinstellingen en kunstopleidingen van uiteenlopende aard.

Monument
Arti en haar fascinerende geschiedenis zijn nauw verbonden met het monumentale gebouw aan het Rokin. We hechten als onafhankelijk kunstplatform groot belang aan onze zichtbaarheid en centrale locatie in het hart van Amsterdam en investeren graag in het toekomstbestendig maken van het karakteristieke pand.