[ UPDATE 3 februari ] Wanneer kunnen we weer naar Arti? Deze vraag leeft enorm en dat begrijpen we goed. Arti is vooralsnog gesloten tot 2 maart. De einddatum van de expositie van Anja Swart is 9 april. Mocht Arti voor die datum weer open gaan voor publiek dan plaatsen wij hier een reserveringslink voor tentoonstellingsbezoek. 

Op een steenworp afstand van de Sociëteit woont kunstlievend lid Anja Swart in een hof, gesticht in de Middeleeuwen. Het contrast tussen de woning met zware houten balken en haar collectie kunstwerken is groot. Ze heeft oog voor actualiteit en de eigenzinnige positie die kunst en kunstenaars kunnen innemen. Haar aankopen omvat ook een spannende verzameling van werk van Artileden. Daarnaast volgt ze al vele jaren Tim Ayers en zijn leeftijdgenoten. Opvallend is de constante voor zeer uitgesproken werk. De kunstenaar neemt geen blad voor de mond en daar houdt de collectioneur van.
Curator: Harald Schole

Kunstenaars: Zan van Alderwegen, Tim Ayers, Fredie Beckmans, Veronique Belot, Paul Blanca, Diana Blok, Marlo Broekmans, Jeroen Blok, Pilippa de Boer, Antoni Clave, Sien Doodeheefver, Sonja van Es, Inge van Gils, Jan Grosfeld, Jim Harris, Erik Hudson, Beppe Kessler, Anna Kodorovich, Gerda Kruimer, London Police, Sam Middleton, Mathilde MuPe, Herman Muys, Erwin Olaf, Boudewijn Payens, Gregory Plein, Jordi Prat Pons, Aert Rietbroek, Joanna Quispel, Edwin Smet, Stella Veldkamp, Loes Verbeek, David de Visser, Greet Weitenberg, Ludo Winkelman, Julia Winter, Xavier Zevaco.

Interview in de Articula – magazine voor en door leden van Arti
Tekst: Camiel Hamans
Foto’s Wim Ruigrok

ANJA SWART: kunstminnaar en kunstkoper
Op de achtergrond Tim Ayres, Study for collateral damage, 2000

‘Mijn eerste aankoop was in 1986. Die kleine torso van Aart Rietbroek daar op de kast. Ik woonde in Utrecht in die tijd en ging met een vriend een dag naar Amsterdam, musea doen en galeries. Bij de SBK op de Nieuwezijds Voorburgwal stond dit beeld. Ik was er meteen verliefd op en realiseerde me: dat wil ik hebben. Het kostte 850 gulden, een heel bedrag. Gelukkig bestond de kunstkoopregeling nog, zodat ik het per maand kon afbetalen. Die middag is mijn belangstelling voor kunst wakker gekust.’

Transitie – werk uit de collectie van Anja Swart
Anja Swart, die onder de titel Transitie haar collectie Avant Garde laat zien in de sociëteit van Arti, ontvangt in een ruimte en op een plek die eerder aan gevestigde museale kunst doen denken dan aan gewaagde experimenten. Ze woont namelijk op het Begijnhof en kijkt, als de bouwwerkzaamheden voor haar raam eindelijk eens afgerond zijn, uit op het Maagdenhuis. Ze is dus niet alleen kunstlievend en kunstaankopend lid van Arti, maar ook bijna buurvrouw. Wie bij haar binnenstapt, bemerkt echter meteen dat Anja niet van de oudheid is, eerder van het contrast. Onder de zware balken staat een glazen Le Corbusier-tafel, een elektrische step, een Rietveldstoel, maar ook een monumentale Japanse kast. En aan de muur hangt een goed gelijkend portret uit 2019 door Joanna Quispel, stadstekenaar van Amsterdam in 2019, maar ook een jonger portret door Tim Ayres. Een halve verdieping lager een andere, rode en abstractere Ayres, Study for collateral damage uit 2000. En op weer een andere plaats een groot vrouwelijk naakt van Paul Blanca, gedoopt in chocola.

ACHT JAAR
‘Ik ben niet meteen na die eerste aankoop volop gaan verzamelen. Ik heb een paar dingetjes gekocht, maar het grote verzamelen begon pas toen ik na een verbroken relatie een
nieuw huis kreeg. Via mijn dochter kwam ik in contact met Tim Ayres, een Britse kunstenaar die in Amsterdam woont en werkt. Van hem heb ik het een en ander gekocht, en van Jim Harris, een vriend van hem. Van het een komt dan het ander. Je gaat naar galeries en voor en na koop je. Op een gegeven moment wilde ik stoppen, want ik wist niet meer waar ik alles laten moest. Ik ben weliswaar overgestapt op sieraden, maar het lukte me toch niet om geen kunst meer te kopen. Dan kom ik op een opening en zie ik een werk waarvan ik denk: dat moet ik hebben. Ik hou mezelf dan voor dat ik geen ruimte meer heb, maar een paar dagen later ga ik toch terug en dan maar hopen dat het niet al verkocht is. Maar soms komt de kunst ook naar je toe. Acht jaar geleden zag ik op een expositie een schilderij van de Catalaanse schilder Antoni Clave, een groot doek, 1,5 bij 1 meter. Ik wilde het graag kopen, maar het lukte niet. Vorig jaar kwam de galeriehouder naar me toe. Hij ging verhuizen. Of ik nog belangstelling had. Ik heb het nu voor een goede prijs kunnen kopen, minder dan acht jaar geleden.’

GONNY VAN OUDENALLEN
‘Mijn contact met Arti is betrekkelijk jong. Ik kwam in juli 2016 aan het Begijnhof te wonen. Ik was met een vriendin bezig hier de zaak woonklaar te maken en we zaten even op ons gemak in de vensterbank uit te blazen. Benen naar buiten en een glaasje wijn in de hand. Ineens kwam Gonny van Oudenallen op de fiets voorbij. Of ze eens binnen mocht kijken, want ze was nog nooit in een van de huisjes op het Begijnhof binnen geweest. Gonny heeft me vervolgens Artilid gemaakt, ik was lid van De Kring, maar Gonny heeft me Arti binnengepraat, ze heeft me betrokken bij de Salto-uitzendingen van Pareltjes in de Stad, waarvan ik nu zelfs de montage doe, en bij de Kunsttiendaagse in Bergen. En zoals altijd kwam van het een weer het ander, in 2018 en 2019 heb ik me bijvoorbeeld als curator voor Artists in Diemen ingezet en ben ik in het bestuur beland van de Nederlandse Portretprijs. En toen de sociëteit met de grote Suriname-expositie van Myra Winter kwam, bedacht ik dat ik ook zoiets wilde. Er zitten per slot van rekening veel Artikunstenaars in mijn collectie. Harald Schole, de grote man achter de sociëteitstentoonstellingen, zag het zitten. Dus nu ben ik de expositie al een tijd aan het voorbereiden.’

MEUBELVAKSCHOOL
Er staan inderdaad rijen ingepakte schilderijen tegen een muur, er liggen flyers, buttons en een poster op tafel. Professioneler kan het bijna niet, behalve dat Anja, die niet alleen over diploma’s en certificaten voor maatschappelijk werk, juridische dienstverlening, docent jeugdbridge en erkend executeur-testamentair beschikt, maar ook een opleiding aan de meubelvakschool heeft afgerond, zelf lijsten, consoles en ophang- en draagconstructies voor haar beelden, keramiek, foto’s, grafisch werk en schilderen ontwerpt en vervaardigt. Anja Swart koopt niet alleen, ze zorgt ook voor haar kunst en zeker voor die van Artileden. ‘Ik ben intussen zo verweven met kunstenaars en met Arti, dat ik iets voor kunstenaars wil doen. Als ik dan bij een opening de hebberigheid weer voel opkomen, is er geen betere manier om daar vorm aan te geven dan door te kopen.’